Logo

Το ρεπορτάζ του Reuters για Βαρδινογιάννη, Μπόμπολα, Αλαφούζο και Ψυχάρη



 
 

greekpressΣτα τέλη του 2011, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών έκανε μια παθιασμένη έκκληση για βοήθεια...

για να σώσει τη χώρα του από την οικονομική καταστροφή.

"Χρειαζόμαστε μια εθνική συλλογική προσπάθεια: όλοι μας πρέπει να φέρουμε το βάρος μαζί", δήλωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος έχει γίνει από τότε ηγέτης του σοσιαλιστικού κόμματος ΠΑΣΟΚ. "Χρειαζόμαστε κάτι που θα είναι δίκαιο και κοινωνικά αποδεκτό".

Προοριζόταν να είναι ένα κάλεσμα στα όπλα, αλλά, κατέληξε να αναδείξει μια βασική αδυναμία της Ελλάδας στις προσπάθειές της για μεταρρύθμιση.

beniΗ ιδέα του Βενιζέλου ήταν ένας νέος φόρος επί των ακινήτων, ο οποίος εισπράττεται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να είναι δύσκολο να αποφευχθεί. Ο κοινό εξαγριώθηκε και ο Τύπος αντήχησε την οργή, επισημαίνοντας τον φόρο ως "χαράτσι", μια μισητή εισφορά που οι Οθωμανοί επέβαλαν στους Έλληνες. Το όνομα κόλλησε και ο Γιώργος Παπανδρέου, πρωθυπουργός τότε, αισθάνθηκε αναγκασμένος να ικετεύσει τους ψηφοφόρους: "Ας χάσουμε όλοι κάτι, έτσι ώστε να μην χάσουμε τα πάντα."

Όμως, δεν θα έχαναν όλοι από τον φόρο. Πριν από δύο μήνες, κάποιος από τη βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας αποκάλυψε, ότι μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων ομίλων των μέσων ενημέρωσης, πλήρωναν λιγότερο από το μισό ή δεν πληρώνουν το φόρο καθόλου. Ο Νίκος Φωτόπουλος, ένας συνδικαλιστής επικεφαλής στην επιχείρηση ηλεκτρισμού ΔΕΗ, ισχυρίστηκε ότι είχαν γίνει εξαιρέσεις.

"Ήταν ένα δώρο για τα πραγματικά αφεντικά, τους πραγματικούς ιδιοκτήτες της χώρας", είπε. "Οι πλούσιοι δεν πληρώνουν, ακόμη και αυτή τη στιγμή".

Αυτή τη φορά τα μέσα ενημέρωσης έκαναν λίγη φασαρία. "Η είδηση δεν καλύφθηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ... επειδή οι ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης ήταν μεταξύ εκείνων που ευνοούνται", δήλωσε ο Φωτόπουλος αργότερα. Κορυφαίες ημερήσιες εφημερίδες της Αθήνας είτε δεν ανέφεραν είτε υποβάθμισαν τους ισχυρισμούς του, όπως διαπίστωσε μια επιθεώρηση του Reuters.

Για πολλούς παρατηρητές, το επεισόδιο απεικονίζει την συνεργασία ανάμεσα στην πολιτική, τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους ισχυρούς ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης. Τα διαπλεκόμενα συμφέροντα αυτών των τομέων, αν και όχι κατ' ανάγκη παράνομα ή καταχρηστικά, θεωρούνται ως ένα εμπόδιο στις προσπάθειες της Ελλάδας να σώσει την οικονομία της. Είναι, λένε οι επικριτές, εν μέρει υπεύθυνα για την σημερινή κρίση και για την παρεμπόδιση της μεταρρύθμισης.

Κορυφαίοι ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης, με τους οποίους επικοινώνησε το Reuters, αρνήθηκαν ότι ασκούν αθέμιτη επιρροή ή αναζητούν εύνοιες, ή δεν απαντήσαν σε ερωτήσεις.

Αλλά με δεδομένο το διεθνή αντίκτυπο της κρίσης στην Ελλάδα, οι ανησυχίες επεκτείνονται πλέον πέρα από τη χώρα. Μια πηγή της τρόικας των δανειστών που κρατούν την Ελλάδα στη ζωή - της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας - είπε: "Το σύστημα είναι εξαιρετικά αιμομικτικό. Τα κατεστημένα συμφέροντα αντιστέκονται στις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να καταστεί η οικονομία ανταγωνιστική".

greekpress1Οι απέναντι πλευρές του ελληνικού πολιτικού φάσματος, μιλούν για το θέμα με χρωματισμένους όρους. "Στην Ελλάδα η πραγματική δύναμη είναι με τους ιδιοκτήτες των τραπεζών, με τα μέλη του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος και τα διεφθαρμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό είναι το τρίγωνο της αμαρτίας", δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας, ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ, της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ο Πάνος Καμμένος, ο ηγέτης του δεξιού κόμματος Ανεξάρτητοι Έλληνες, είπε: "Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης είναι υπό τον έλεγχο των ανθρώπων που εξαρτώνται από ττο κράτος. Τα μέσα ενημέρωσης ελέγχουν την κατάσταση και το κράτος ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης. Είναι μια εικόνα αμοιβαίου εκβιασμού...".

Άλλοι είναι πιο μετρημένοι. Ερωτηθείς σχετικά με το χαράτσι, ο Βενιζέλος αναγνώρισε ότι υπάρχουν ορισμένες "κραυγαλέες περιπτώσεις που πληρώνουν λιγότερους φόρους ή και καθόλου", αλλά κατηγόρησε αυτό τα ελλιπή αρχεία που τηρούνται από την κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού. "Σε καμία περίπτωση δεν υπήρχε καμία διάκριση υπέρ συγκεκριμένων ιδιοκτητών ακινήτων", είπε.

Ο Σίμος Κεδίκογλου, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, δήλωσε ότι αξιωματούχοι παρακολουθούν το φόρο ακίνητης περιουσίας και τυχόν λάθη θα διορθώνονται.

Προηγούμενες προσπάθειες για τον περιορισμό των πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων - ιδίως όσον αφορά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης - είχαν μικρή επίδραση, σύμφωνα με μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και την ανεξαρτησία, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2011. Λέει ότι η πολιτική για τα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, παραμένει συγκεντρωτική στα χέρια της εκάστοτε κυβέρνησης" και ότι "έχει επηρεαστεί σημαντικά, αν και με αδιαφανείς και ανεπίσημους τρόπους, από ισχυρά οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που επιδιώκουν να κερδίσουν εξουσία, κέρδος, ή και τα δύο".

Η άνοδος των ιδιωτικών ΜΜΕ

Η αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτικών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είναι κοινή σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως στην Ιταλία, όπου ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ήταν μαζί πρωθυπουργός και επικεφαλής ομίλου μέσων ενημέρωσης, και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης, όπως ο Ρούπερτ Μέρντοχ, πρόεδρος της News Corp, είχε επαφές με διαδοχικούς πρωθυπουργούς.

Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι τέτοιες συνδέσεις είναι ιδιαιτέρως σημαντικές στην Ελλάδα, επειδή το κράτος παίζει έναν μεγάλο ρόλο στην οικονομία, και λόγω του τρόπου που αναπτύχθηκαν τα μέσα ενημέρωσης εκεί.

massmediaΙδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί και τηλεοπτικά κανάλια εμφανίστηκαν μόνο στη δεκαετία του 1980, μετά από δεκαετίες κρατικού ελέγχου στα μέσα ενημέρωσης. Καθώς επιχειρηματίες άρχισαν να ανταγωνίζονται, οι κανονισμοί ήταν συμπτωματικοί. Διαδοχικές κυβερνήσεις επέτρεψαν σε ραδιοτηλεοπτικούς φορείς να λειτουργούν χωρίς την κατάλληλη άδεια, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ για το 2011, σχετικά με τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Αυτή η ημι-ρυθμισμένη προσέγγιση, οδήγησε στην Ελλάδα να έχει έναν μεγάλο αριθμό ΜΜΕ για τον πληθυσμό της των 11 εκατομμυρίων.

Το 2009, η χώρα είχε 39 πανελλαδικές ημερήσιες εφημερίδες, 23 πανελλαδικές κυριακάτικες εφημερίδες και 14 πανελλαδικά εβδομαδιαία έντυπα, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της ΕΕ για τα ΜΜΕ. Κατά κεφαλήν, η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερους εθνικούς τίτλους εφημερίδων από όσους, ας πούμε η Γερμανία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα έχει επίσης εννέα εθνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, έξι από αυτούς ανήκουν σε ιδιώτες, και πολλούς ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς.

Το 2006, ένα τηλεγράφημα από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, το οποίο δημοσίευσε το Wikileaks, σημείωνε: "Πώς μπορούν όλα αυτά τα μέσα ενημέρωσης να λειτουργούν επικερδώς; Δεν μπορούν. Επιχορηγούνται από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι, ενώ θα καλοδέχονταν οποιαδήποτε έσοδα από τις πωλήσεις, χρησιμοποίησαν τα Μέσα κατά κύριο λόγο για να ασκήσουν πολιτική και οικονομική επιρροή".

Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας, εκτός της ναυτιλιακής βιομηχανίας, εξαρτάται από τις δημόσιες συμβάσεις ή άδειες.

«Οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα ουσιαστικά περιμένουν να πάρουν χρήματα από το κράτος", δήλωσε ο Θεόδωρος Ρουσόπουλος, πρώην υπουργός Τύπου. "Η Ελλάδα είναι επίσημα καπιταλιστική, αλλά στην πραγματικότητα είναι σοσιαλιστική".

Ο ιδιοκτήτης ΜΜΕ, Ιωάννης Αλαφούζος, δήλωσε στο Reuters ότι ορισμένα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης "είναι στην πράξη γραφεία τύπου ομίλων επιχειρήσεων". Ο Αλαφούζος, η οικογένεια του οποίου κατέχει το ΣΚΑΪ TV, τον πέμπτο μεγαλύτερο σταθμό στην Ελλάδα, και την Καθημερινή, μια κορυφαία εφημερίδα, πρόσθεσε: "Είναι εξελιχθεί σε μια εντελώς μη υγιή κατάσταση. Στόχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι σε μεγάλο βαθμό η επίτευξη ειδικών στόχων για τους ιδιοκτήτες τους".

Ο Αλαφούζος, του οποίου ο πλούτος προέρχεται από τη ναυτιλία, δήλωσε ότι η οικογένειά του ήταν προσεκτική ώστε να μην εξαρτάται από τις συναλλαγές με την κυβέρνηση. Οι επικριτές του λένε ότι ο ΣΚΑΪ ήταν μεταξύ των εταιρειών που βρέθηκαν να μην πληρώνουν καθόλου χαράτσι - παράλειψη που ο ΣΚΑΪ λέει ότι προκλήθηκε από την γραφειοκρατία - και ότι μιντιακά του συμφέροντά ωφελούνται από την κρατική διαφήμιση. Ο Αλαφούζος περιέγραψε την τελευταία ως ένα ελάχιστο ποσοστό των εσόδων του.

Οικογενειακές σχέσεις

Ένα πλέγμα των διαπλεκόμενων συμφερόντων, είναι το MEGA Channel, ο μεγαλύτερος τηλεοπτικός σταθμός στην Ελλάδα, ο οποίος είναι συνιδιοκτησία επιχειρηματιών που ηγούνται ή έχουν ισχυρές διασυνδέσεις, σε άλλους τομείς της οικονομίας.

megaΗ μεγαλύτερη συλλογική συμμετοχή στο τηλεοπτικό σταθμό, ανήκει σε μέλη της οικογένειας του Γιώργου Μπόμπολα. Ένας από τους γιους του, ο Φώτιος, είναι διευθυντής της Τηλέτυπος, της ιδιοκτήτριας εταιρείας του καναλιού. Ένας άλλος γιος του, ο Λεωνίδας, είναι διευθύνων σύμβουλος και βασικός μέτοχος της Ελλάκτωρ, μια κατασκευαστικής γίγαντα, που ιδρύθηκε από τον πατέρα του και έχει συμμετάσχει σε συμβάσεις πολλών δισεκατομμρίων ευρώ με το κράτος. Ο Λεωνίδας δεν έχει καμία συμμετοχή στην Τηλέτυπος.

Η οικογένεια Μπόμπολα ελέγχει επίσης το "Έθνος", μια δημοφιλή καθημερινή και κυριακάτικη εφημερίδα, άλλα έντυπα μέσα ενημέρωσης και ιστοσελίδες. Από τα μεγάλα, γκρι κεντρικά γραφεία της εκδοτικής εταιρείας τους στο Χαλάνδρι, ένα βόρειο προάστιο της Αθήνας, η έκταση των συμφερόντων της οικογένειας είναι προφανής. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η περιφερειακή οδός της Αθήνα, που χτίστηκε από μια διεθνή κοινοπραξία που περιλαμβάνει την Ελλάκτωρ. Παράλληλα με το δρόμο, είναι μια νέα σιδηροδρομική γραμμή προς το αεροδρόμιο, που επίσης κατασκευάστηκε με τη συμμετοχή του Μπόμπολα.

Ο Γιώργος Μπόμπολας αρχικά δεν απάντησε σε ερωτήματα σχετικά με τα διάφορα συμφέροντα της οικογένειάς του. Αντ' αυτού, η εφημερίδα Έθνος δημοσίευσε πολλά άρθρα, κατά τις ημέρες μετά την υποβολή των ερωτήσεων από το Reuters. Ένα ισχυρίστηκε ότι το Reuters "συνεχίζει, φαίνεται, να στοχεύει στη χώρα μας, την ελληνική οικονομία και την επιχειρηματικότητα". Ένα άλλο, περιγράφει το Reuters ως "πέμπτη φάλαγγα" της Τρόικα και ισχυρίζεται ότι η Αθήνα έχει πλημμυρίσει από ξένους που έρχονται να "αναλάβουν την αποκαθήλωση των δημόσιων προσώπων, σύμφωνα με αγγλοσαξονικές πρακτικές".

Μετά από νέο αίτημα του Reuters, ο Μπόμπολας ανέφερε σε επιστολή του: "Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που ανήκουν σε εταιρείες στις οποίες συμμετέχω, για την προώθηση των συμφερόντων της μητρικής εταιρείας ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ ... Η εφημερίδα Έθνος ποτέ δεν άσκησε επιρροή ή ζήτησε χάρες από κυβερνώντες, προς όφελος της Ελλάκτωρ".

Ο Μπόμπολας είπε ότι πρώην πρωθυπουργοί θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι ποτέ δεν ζήτησε εύνοια και πρόσθεσε: "Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η αυστηρή κριτική του Έθνους στις κυβερνητικές ενέργειες και τους πολιτικούς γενικά, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως εμπόδιο και δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ελλάκτωρ.

Σε γραπτή δήλωση, η κατασκευαστική εταιρεία Ελλάκτωρ, δήλωσε ότι οι θυγατρικές της συμμετέχουν σε ιδιωτικές και δημόσιες συμβάσεις, και ότι επιδιώκει τις δημόσιες συμβάσεις "με τη συμμετοχή αποκλειστικά σε διεθνείς ανοικτούς διαγωνισμούς, σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία".

Άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται στο MEGA Channel, περιλαμβάνουν την οικογένεια του Βαρδή Βαρδινογιάννη, που είναι επιφανής στο πετρέλαιο και τη ναυτιλία, και τον Σταύρο Ψυχάρη, ο οποίος ελέγχει τον όμιλο μέσων ενημέρωσης ΔΟΛ.

vardinogianisΟ Γιώργος Βαρδινογιάννης, γιος του Βαρδή, είναι στο διοικητικό συμβούλιο του MEGA Channel, και η οικογένεια διαθέτει επίσης ένα μικρότερο σταθμό που ονομάζεται Star Channel. Η οικογένεια είναι, επίσης, ο κύριος μέτοχος της Motor Oil Hellas, μία από τις δύο ελληνικές εταιρείες διύλισης.

Σε ένα email, μια εκπρόσωπος της οικογένειας δήλωσε: "Οι περισσότερες από τις εταιρείες μας βασίζονται στο εξωτερικό ή έχουν μια διεθνή έκθεση. Η παραγωγή και οι πωλήσεις του διυλιστηρίου της Motor Oil Hellas, της μεγαλύτερης επένδυσής μας στην Ελλάδα, είναι σταθερά κατά 70% εξαγωγικού προσανατολισμού... Καμία από τις εταιρείες μας, δεν βασίζεται καθ' οιονδήποτε τρόπο σε κυβερνητικά συμβόλαια ή οι εργασίες".

Ο Ψυχάρης, του οποίου η εταιρεία ΔΟΛ εκδίδει ηγετικές εφημερίδες και έχει κερδίσει κυβερνητικές συμβάσεις στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τα ταξίδια και τις εκτυπώσεις, είναι πρόεδρος του MEGA Channel.

Το 2006, μήνυσε δύο δημοσιογράφους - ερευνητές που ισχυρίστηκαν σε μια ραδιοφωνική εκπομπή, ότι είχε ασκήσει πιέσεις για την πώληση των Eurofighters στην Ελλάδα και είχε χρησιμοποιήσει τις εφημερίδες του για να προωθήσει τα πλεονεκτήματα από μια τέτοια συμφωνία. Ο Ψυχάρης αρνήθηκε τους ισχυρισμούς. Τρία χρόνια αργότερα, μετά από μια ακροαματική διαδικασία, η μήνυσή του απορρίφθηκε.

Το δικαστήριο απέρριψε έναν από τους ισχυρισμούς των δημοσιογράφων, αλλά δέχθηκε ότι η εφημερίδα του Ψυχάρη είχε αγωνιστεί για τη συμφωνία των Eurofighter. Η έφεση εκκρεμεί. Ο Ψυχάρης δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την υπόθεση.

Στα τέλη Νοεμβρίου, μία από τις εφημερίδες του, επιτέθηκε στον Απόστολο Κακλαμάνη, πρώην πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, ο οποίος είχε πει στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ότι η εποχή που "οι ολιγάρχες διόριζαν τον αρχηγό του κόμματος" είχε περάσει. Ημέρες αφότου μίλησε ανοιχτά ο Κακλαμάνης, το Βήμα, η κορυφαία εφημερίδα που ελέγχεται από τον Ψυχάρη, δημοσίευσε ένα άρθρο που αναφερόταν στα σχόλια του και υποσχόταν να κάνει δήθεν ενοχλητικές αποκαλύψεις για τον Κακλαμάνη.

Ο Ψυχάρης δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με τις επενδύσεις του στα μέσα ενημέρωσης ή τα ευρύτερα συμφέροντά του.

Οι επικριτές των δεσμών μεταξύ των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων αναφέρουν, επίσης, την περίπτωση ενός ορυχείου χρυσού στη Χαλκιδική, στη Βόρεια Ελλάδα. Τα ορυχεία πουλήθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση το 2003, σε μια νεοσυσταθείσα ελληνική μεταλλευτική εταιρεία. Λίγο αργότερα, η κατασκευαστική εταιρεία στην οποία η οικογένεια Μπόμπολα έχει συμφέροντα, απέκτησε ένα μερίδιο σε αυτή.

bobolasΤοπικοί αντίπαλοι του έργου, αγωνίστηκαν σθεναρά εναντίον μιας άδειας εξόρυξης που χορηγήθηκε, υποστηρίζοντας ότι θα βλάψει το περιβάλλον. Ο Τόλης Παπαγεωργίου, ηγετική φυσιογνωμία στην ομάδα διαμαρτυρίας Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, ισχυρίστηκε ότι οι εφημερίδες που ελέγχονται από την οικογένεια Μπόμπολα, παρέλειψαν να αναφερθούν στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά του ορυχείου και διέσυραν την υπουργό Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, η οποία μπλόκαρε την άδειά του.

"Μόλις λίγες μέρες στη νέα της δουλειά το 2009, έγινε ο στόχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης που ελέγχονται από τον Μπόμπολα, επειδή αρνήθηκε να χορηγήσει άδεια στην εταιρεία εξόρυξης" ισχυρίζεται ο Παπαγεωργίου.

Λίγο μετά το διορισμό της Μπιρμπίλη το 2009, οι εφημερίδες που ανήκουν στην οικογένεια Μπόμπολα την βάφτισαν «Πράσινη Τίνα» και επέκριναν την απόδοσή της. Ρεπορτάζ έλεγαν ότι εμποδίζει την ανάπτυξη. Τα άρθρα δεν αναφέραν ότι οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων είχαν οικογενειακά συμφέροντα στο ορυχείο ή τις εταιρείες κατασκευών.

Στην επιστολή του προς το Reuters, ο Μπόμπολας δήλωσε ότι στηρίζει τα εθνικής κλίμακας μεγάλα έργα, που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και βοηθούν τη χώρα να ανακάμψει από την οικονομική κρίση.

Η Μπιρμπίλη, η οποία αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό το άρθρο, έμεινε εκτός κυβέρνησης τον Ιούνιο του 2011. Στη συνέχεια, η άδεια για τη λειτουργία του ορυχείου χορηγήθηκε. Μετά την έκδοσή της άδειας, η κατασκευαστική εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ, σύμφωνα με τους ετήσιους λογαριασμούς της, είχε ένα κέρδος ύψους 261 εκατομμυρίων ευρώ εν μέρει από το ξεπούλημα και εν μέρει από την επανεκτίμηση της συμμετοχής της σε μια καναδική εταιρεία που είχε αγοράσει το 95% του ορυχείου.

Ο πρώην βοηθός του έλληνα πρωθυπουργού εκείνης της εποχής δήλωσε, ότι η αποπομπή της Μπιρμπίλη δε σχετιζόταν με αυτήν την υπόθεση. Ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος που ενέκρινε την άδεια, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, δήλωσε ότι «η απόφαση ελήφθη αποκλειστικά και μόνο με βάση την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων», η οποία ήταν θετική για το ορυχείο.

Στην επιστολή του προς το Reuters, ο Μπόμπολας δήλωσε ότι η μόνη σύνδεση της οικογένειάς του με το ορυχείο είναι η έμμεση συμμετοχή του γιου του με λιγότερο από 1%».

Δύο καπέλα

Στα ΜΜΕ, πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων μπορεί να προκύψουν ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα. Η ένωση των δημοσιογράφων, ΕΣΗΕΑ, έχει μια λίστα με μέλη της που εργάζονται για την κυβέρνηση, για παράδειγμα σε γραφεία τύπου. Δεκάδες φορούν ένα δεύτερο καπέλο ως δημοσιογράφοι σε εφημερίδα την ίδια στιγμή.

Οι κανόνες της ΕΣΗΕΑ απαγορεύουν στα μέλη της να κάνουν αυτές τις εργασίες ταυτόχρονα. Σε μια προσπάθεια να αποκαλύψει εκείνους που παραβιάζουν τον κανόνα, η ένωση έλαβε μία λίστα δημοσιογράφων που εργάζονταν παράλληλα και για την κυβέρνηση το 2005. Η λίστα αυτή δε δημοσιεύθηκε ποτέ.

Κάποιοι από αυτούς που κατονομάζονταν στον κατάλογο παραπονέθηκαν. Έλληνες αξιωματούχοι έκριναν ότι η δημοσίευση του καταλόγου θα παραβίαζε την ιδιωτική ζωή. Ήταν μια απόφαση που ο Δημήτρης Τρίμης, ο πρόεδρος της Ένωσης, ονομάζει μια σοβαρή ήττα.

«Υπάρχει ένα τρίγωνο από πολιτικές δυνάμεις, οικονομικές δυνάμεις και τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και κανείς δεν μπορεί να πει ποιος έχει το πάνω χέρι», δήλωσε στο Reuters. «Ξεκινά από την κορυφή μεταξύ του υπουργού και του εκδότη και περνάει στο γραφείο Τύπου και τον δημοσιογράφο. Είναι μια πυραμίδα».

Ένα παράδειγμα, είπε, ήταν ένα τηλεοπτικό στούντιο που δημιουργήθηκε το 2007 από το Υπουργείο Γεωργίας για την προώθηση των δραστηριοτήτων του. Παρά το γεγονός ότι περίπου 50 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών δημοσιογράφων, είχαν προσληφθεί, μόνο λίγοι είχαν κάτι να κάνουν, είπε. «Προσλήφθηκαν πολλοί παραπάνω από όσους χρειάζονταν και ήταν σαφές ότι ήταν γλάστρες», δήλωσε ο Τρίμης.

Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε, ότι το στούντιο ποτέ δεν προσέλαβε δημοσιογράφους πλήρους απασχόλησης και ότι έκλεισε το 2009.

reutersΤο Reuters έχει εντοπίσει τουλάχιστον εννέα δημοσιογράφους, που εργάζονται στα γραφεία τύπου χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και επίσης γράφουν σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπου σε μεγάλο βαθμό έχουν παραλείψει να αναφέρουν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Στους «διπλό καπελάδες» βρίσκεται και ο Αλέξανδρος Κασιμάτης, οικονομικός δημοσιογράφος σε κυριακάτικη εφημερίδα, ο οποίος επίσης εργάζεται ως επικεφαλής των δημοσίων σχέσεων για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, που είναι βασικός οικονομικός ρυθμιστής των εισηγμένων εταιρειών. Το Reuters δεν μπόρεσε να βρει άρθρα από τον Κασιμάτη, ο οποίος γράφει για τις επιχειρήσεις, αλλά όχι για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Ο Κασιμάτης είπε: "Δεν πρόκειται για σύγκρουση συμφερόντων. Η ΕΣΗΕΑ επιτρέπει στα μέλη της να εργάζονται σε γραφεία τύπου με την προϋπόθεση ότι δεν καλύπτουν αυτόν για τον οποίο εργάζονται. Και ποτέ δεν γράφω για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς».

Σε ένα e-mail προς το πρακτορείο Reuters, ο Κώστας Μποτόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, σημειώνει, ότι οι δύο δουλειές του Κασιμάτη είναι συμβατές.

Μία άλλη δημοσιογράφος, χωρίς να πρόκειται για άμεση σύγκρουση συμφερόντων, ακόμα έχει μεταξύ των συναδέλφων της το παρατσούκλι Φως-Νερό-Τηλέφωνο, επειδή εργαζόταν τόσο για την εφημερίδα «Το Βήμα» όσο και για τρεις δημόσιες εταιρείες κοινής ωφελείας. Η Ιωάννα Μάνδρου, η οποία τώρα εργάζεται για την Καθημερινή και το ΣΚΑΪ, επιβεβαίωσε ότι είχε εργαστεί στο γραφείο Τύπου του ΟΤΕ, μια κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών, και εν συντομία ως σύμβουλος σε μια εταιρεία ύδρευσης. Είπε ότι δεν είχε εργαστεί για εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας.

"Στο Βήμα ήμουν μία δημοσιογράφος που καλύπτει δικαστικές υποθέσεις και αυτό δεν είχε καμία σχέση με τη δουλειά μου στον ΟΤΕ. Και όταν λέω ότι έχω δουλέψει για τον ΟΤΕ, κυριολεκτικά σημαίνει ότι δούλευα», είπε. «Μπορώ να σας πω ότι περίπου το 95% των ατόμων που απασχολούνται σε παρόμοιες θέσεις εργασίας δεν κάνουν τίποτα».

Επίσης, είπε ότι είναι σύνηθες για τους πολιτικούς να κανονίζουν τέτοιες δουλειές ως χάρες.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κ. Κεδίκογλου δήλωσε ότι τα μέλη του συνδικάτου των δημοσιογράφων «έχουν το δικαίωμα να εργάζονται σε κρατικές επιχειρήσεις και ως υπεύθυνοι τύπου, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και υπό τον όρο ότι δεν έχουν συγκρουόμενα συμφέροντα».

Προοπτικές για αλλαγή

karamanlisΠάνω από κρασί και σουβλάκια, ένα δροσερό βράδυ του Οκτωβρίου 2004, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, κήρυξε τον πόλεμο στις ισχυρές δυνάμεις στην ελληνική κοινωνία.

"Δεν θα αφήσουμε πέντε νταβατζήδες και πέντε κατεστημένα συμφέροντα χειραγωγήσουν την πολιτική ζωή μας", είπε στους συντηρητικούς βουλευτές που κλήθηκαν σε δείπνο στην ταβέρνα Μπαϊρακτάρης στην Αθήνα, σύμφωνα με ανθρώπους που παρέστησαν στη συνεστίαση. Δεν διευκρίνισε σε ποιους αναφερόταν.

Μεταγενέστερες προσπάθειες του Καραμανλή να περιορίσει την πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις των ιδιοκτητών των μέσων ενημέρωσης, αντιμετωπίστηκαν με πλήρη μετωπική επήθεση από τον Τύπο. Αλλά στο τέλος, η ήττα ήρθε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: το 2005 είπε ότι το σχέδιο Καραμανλή, παραβίαζαν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, αναγκάζοντάς τον να το καταργήσει.

Από τότε, καμία σημαντική προσπάθεια δεν έγινε για την αντιμετώπιση της διαπλοκής συμφερόντων. Οι πολιτικοί που συγκρούονται με τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ διακινδυνεύουν μια κακή δημοσιότητα, σύμφωνα με τα λόγια ενός ανώτερου Έλληνα πολιτικού που μίλησε στο Reuters για τις εμπειρίες του, όταν ήταν υπουργός σε μια προηγούμενη κυβέρνηση. Σε μία περίπτωση, είπε, ένας ιδιοκτήτης ΜΜΕ του ζήτησε να βοηθήσει να σταματήσει μια δικαστική έρευνα για υποθέσεις του. Και, σε μια άλλη, ένας εκδότης εφημερίδας που όφειλε ένα εκατομμύριο ευρώ σε κρατική εταιρεία, επικοινώνησε μαζί του, αναζητώντας μια συμφωνία για να ξεφύγει από το χρέος.

Είπε "θα βάλω μια δημαφήμιση για την κρατική εταιρεία κάθε μέρα στην εφημερίδα για να το διευθετήσω. Περίμενε να καλέσω την εταιρεία και να κάνει συμφωνία. Αρνήθηκα να παρέμβω", δήλωσε ο πρώην υπουργός, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Είπε ότι στη συνέχεια ήταν θέμα αρνητικών σχολιων στην εφημερίδα του εκδότη.

Η επιμονή των πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων αντανακλάται στον τελευταίο Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς, που καταρτίζεται από την ομάδα εκστρατείας της Διεθνούς Διαφάνειας (ΔΔ). Η Ελλάδα κατετάγη 94η - 14 θέσεις χαμηλότερα από το 2011 και στη χαμηλότερη κατάταξη από κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ - και το ελληνικό παράρτημα της ομάδας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "υπάρχουν σημαντικά διαρθρωτικά ζητήματα με την εκτελεστική εξουσία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τον επιχειρηματικό τομέα"

Ο Κεδίκογλου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, δήλωσε ότι οι υπουργοί θέλουν σήμερα να "ομαλοποιήσουν" τη μετάδοση ειδήσεων. Η κυβέρνηση σκοπεύει να μεταρρυθμίσει το καθεστώς των "προσωρινών αδειών", και να φέρει "νομοθεσία που θα θέσει σε μόνιμη βάση τους κανόνες που ισχύουν στην αγορά της τηλεόρασης", είπε.

Ακόμη και χωρίς νομοθεσία, το τοπίο αλλάζει. Μέχρι το 2013, η οικονομία της Ελλάδας θα έχει ελαττωθεί κατά ένα τέταρτο σε πέντε χρόνια. Οι οικονομικές πιέσεις έχουν ενταθεί. Η διαφήμιση έχει συρρικνωθεί και μια μελέτη του Reuters σε ισολογισμούς που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα, δείχνει ότι οι 18 κορυφαίες εταιρείες μέσων ενημέρωσης στην Αθήνα, έχουν δηλώσει χρέη συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα, οι διεθνείς δανειστές που κρατούν την Ελλάδα στη ζωή, θέλουν πραγματική μεταρρύθμιση σε αντάλλαγμα για τα δισεκατομμύρια τους. Απαιτούν, για παράδειγμα, διαχειριστές που διορίζονται από την τρόικα να συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών και να έχουν τον τελευταίο λόγο στην έγκριση μεγάλων δανείων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για οργανισμούς μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Οι εφημερίδες Έθνος και Το Βήμα αντέδρασαν στην πρόταση αυτή με καυστικά κύρια άρθρα. "Η Ελλάδα δεν είναι αποικία", έγραψε ο Ψυχάρης σε πρωτοσέλιδο άρθρο στο Βήμα. Η ξεκάθαρη αυτή δήλωση οφείλεται σε όλους όσοι νομίζουν πως αυτό που δεν κατάφεραν οι μεραρχίες του Γ' Ράιχ μπορούν τώρα να το επιτύχουν οι σαράφηδες της Ευρώπης!".

*άρθρο του Reuters σε μετάφραση από τη διαχειριστική ομάδα του directNEWS.gr

ΑΝΑΡΤΗΘΗΚΕ 17-12-2012 από directNEWS.gr


Τελευταίες Ειδήσεις